Polska spółka wygrała we Francji – ale dłużnik dalej nie płaci. Co robić, gdy egzekucja nie przynosi efektu?

Polska spółka weszła w spór z francuskim kontrahentem o zapłatę zaległych należności. Po przeprowadzeniu postępowania sądowego we Francji, uzyskała korzystny wyrok – francuski sąd pierwszej instancji nakazał zapłatę długu. Wyrok ten, zgodnie z francuskim prawem, jest natychmiast wykonalny, co oznacza, że wierzyciel może od razu przystąpić do egzekucji, nawet jeśli druga strona wnosi apelację.

Rozpoczęto zatem egzekucję we Francji. I wtedy zaczęły się problemy. Dłużnik, zamiast wykonać wyrok, podejmuje działania mające na celu utrudnienie egzekucji – np. utrzymuje konta bankowe na debecie, wyzbywa się aktywów, unika zajęć. Jednocześnie wniósł apelację od wyroku, co – choć nie wstrzymuje wykonalności – często skutecznie opóźnia działania komornicze i zniechęca niektórych wierzycieli. Co w takiej sytuacji może zrobić polska firma?

Silna broń procesowa: „radiation pour défaut d’exécution” (art. 524 CPC)

W przypadku, gdy apelacja została wniesiona, ale wyrok pierwszej instancji nie został wykonany, francuskie prawo przewiduje skuteczny środek ochrony wierzyciela: wniosek o wykreślenie sprawy z wokandy (radiation pour défaut d’exécution).

To szczególne narzędzie pozwala czasowo zablokować postępowanie apelacyjne i postawić dłużnika przed poważnym wyborem: albo wykona wyrok, albo jego apelacja nie będzie dalej rozpoznawana.

❗ Uwaga: Tego mechanizmu nie można zastosować, jeśli dłużnik nie złożył apelacji. Zatem wniosek o wykreślenie ma sens wyłącznie w ramach już toczącego się postępowania apelacyjnego.

Jakie warunki należy spełnić, aby zastosować ten środek?

Zgodnie z artykułem 524 francuskiego Kodeksu postępowania cywilnego (CPC), wierzyciel (intimé) może wystąpić o wykreślenie sprawy z wokandy (radiation du rôle) w toku apelacji, jeżeli spełnione są następujące warunki:

1. Wyrok pierwszej instancji musi być wykonalny z mocy prawa lub na mocy postanowienia sądu (czyli musi istnieć exécution provisoire).
2. Apelacja została złożona przez dłużnika (appelant).
3. Dłużnik nie wykonał wyroku pierwszej instancji – ani poprzez rzeczywistą zapłatę, ani przez złożenie zasądzonej kwoty do depozytu sądowego zgodnie z art. 521 CPC.
4. Wniosek wierzyciela musi zostać złożony w odpowiednim terminie – tj. przed upływem terminów procesowych przewidzianych w art. 906-2, 909, 910 i 911 CPC. W przeciwnym razie wniosek zostanie odrzucony jako niedopuszczalny (irrecevable).
5. Sąd może oddalić wniosek, jeżeli uzna, że wykonanie wyroku naraziłoby dłużnika na „skutki rażąco nadmierne” albo że dłużnik znajduje się w sytuacji uniemożliwiającej wykonanie wyroku.

Po złożeniu wniosku o wykreślenie sprawy, sąd (pierwszy prezes lub sędzia referent – conseiller de la mise en état) przesłuchuje strony, a następnie podejmuje decyzję.

Jakie są skutki tej decyzji?

• Postępowanie apelacyjne zostaje wykreślone z wokandy, co oznacza, że apelacja nie będzie dalej rozpatrywana, dopóki dłużnik nie wykona wyroku pierwszej instancji.
• Zawieszone zostają obowiązki procesowe wierzyciela (terminy na składanie pism procesowych), ale nie zawiesza się terminów dla apelanta (dluznika).
• Dłużnik ma możliwość „odblokowania” apelacji – poprzez wykonanie wyroku albo złożenie odpowiedniego depozytu, a następnie złożenie wniosku o ponowne wpisanie sprawy do wokandy (réinscription).
• Jeżeli dłużnik nie podejmie żadnych działań, sąd może po upływie 2 lat stwierdzić przedawnienie apelacji (péremption de l’instance).

Jak Avocatlegal pomaga polskim firmom?

Kancelaria Avocatlegal specjalizuje się w reprezentowaniu polskich przedsiębiorców w sporach z firmami francuskimi. W sytuacjach takich jak powyższa oferujemy: